Söylesene, Ermeniliğin asırlık ‘kayısı ağacı’ndan kesilip, mesela bir fındık ağacına nasıl aşılanabilirsin? Yeni dal belki eninde sonunda gövdeye tutunabilir ama biyolojik olarak kaynaması, filizlenmesi, meyve vermesi asla mümkün değildir…”
Aras Yayıncılık’tan Klemans Çelik’in (Zakaryan) çevirisiyle çıkan Vahram Mavyan’ın “Her Yerde Ermeni Var” başlıklı öykü kitabı, dünyanın dört bir yanına dağılma yazgısı üzerine kurulu Ermeni tarihinin 20. yüzyıldaki yansımasını en canlı resimlerle ortaya koyuyor.
Mavyan karakterleri özgür ve iyi standartlı bir yaşam için Batı ülkelerini tercih eden Ermenilerin farklı kuşakları. Kendisi de Kudüs’te doğan, Kıbrıs, Fransa, Lübnan ve Portekiz’de yaşayan Vahram Mavyan, Lizbon’da Kalust Gülbenkyan Vakfı’nın Ermenilerle ilgili bölümünün yöneticiliği görevi nedeniyle dünyanın dört bir yanındaki Ermeni topluluklarının yaşama şartlarını yerinde görme olanağı buldu. Öykülerini de bu izlenim ve deneyimlerinden damıtan Vahram Mavyan, geniş bir coğrafyada Ermenilerin yaşadığı kimlik mücadelesinin en can alıcı noktalarını gözler önüne seriyor. Birbiriyle yolu havaalanında kesişen Avustralya ve Lübnan Ermenileri, Ermenistan’ı başkalarının kurtarmasını bekleyen “tarafsız” Apkar, kültürünü de paylaşmak için elinden geleni yaptığı Armenle sırf kendisi Ermeni olmadığı için evlenememiş Grasa, babasına “What’s Hayeren daddy?” diye soran ABD’li Ermeni genç kız Beri, tarif edilmez boşluğunu cenaze işlerinde yıkadığı cesetlerle dolduran Varant ve her ülkeden en çok da Ermenilerin anlayabileceği tuhaf aidiyetsizlikler içindeki Alman, Portekiz ve nice dünya vatandaşı sayfalar boyu okurun içine akıyor.
Kitabın son sayfasının ardından okurda kalacakları da en iyi yayıncının notu özetliyor: “Günümüz Türkiye’sinde Ermeni diasporası sol ve sağdan çeşitli dünya görüşlerince neredeyse yalnızca siyasi-diplomatik bir düzlemde ele alınmakta, böylece diaspora olgusunun toplumsal-kültürel-ruhsal boyutları çoğu kez göz ardı edilmektedir. Bu kavrama biraz da edebiyatın aynasının ışık tutması, Mavyan’ın öykülerinin diasporadaki haleti ruhiyeleri anlamak yolunda açımlayıcı bir rol üstlenmesi inancıyla…”
