Takuhi Tovmasyan’ın yemek tariflerine, kimi kez hüzünlü, kimi kez neşeli anılar, Ermenilerin yakın geçmişte Çorlu ve İstanbul’daki günlük yaşamına düğün, bayram, ölüm geleneklerine ilişkin tanıklıklar eşlik ediyor.
“Kimi evde yemek yaşamak için yenir. Kimi evde yemek için yaşanır. Bizim evde ise yemek, muhabbet olsun diye yenirdi. Sofra muhabbet için kurulur, yine muhabbetle kaldırılırdı.”
Takuhi Tovmasyan ‘Sofranız Şen Olsun’ kitabında, yayası (ninesi) Çorlulu Sarmısaklıyan Ailesi’nin kızı Takuhi ile yayası Akabi’den öğrendiği yemek tariflerini verirken, muhabbetle kurulup kaldırılan bu sofraların hikâyesini anlatıyor. Her yılbaşı öncesinde sokakları soğan kokan Yedikule’de, balkonunda ıtır, fesleğen, yasemin ve sardunya tenekeleri bulunan Kuyumcular Çarşısı’nın “mıhlayıcı ” ustası Müsü Bedros’un ahşap evinde kurulan sofralar bunlar. Hep birlikte hazırlanıp, hep birlikte yenen yemeklerin, her zaman başkalarıyla paylaşıldığı… Bu sofralara kimi kez akrabalar, ahbaplar kimi kez anılar konuk oluyor. Bu sofraların kurulduğu evlerde, her yılbaşında, komşulardan tabak tabak bereket alınıp, bereket veriliyor. Tovmasyan, sözün burasında, “ister inanın ister inanmayın” diyor.
Kaybolan zamanın yemekleri
Takuhi Tovmasyan’ın birbirinden lezzetli tarifleri, kolay kolay yenilip yutulmuyor. Ermenilerin dini perhiz yemeklerinden biriyken İstanbul meyhanelerinde mezeye dönüşen topik, püf noktası bir kilise papazından öğrenilen midye dolması, dibi tutmuşu makbul mercimekli yaprak sarması, Tovmasyan’ın hafif bir kalem dokunuşuyla kanlı canlı anılara dönüşüveriyor. Ölmüşlerin canına kavrulan irmik helvasına, 1915 Ermeni tehcirinde kaybolan Küçük Mardik’in anısı eşlik ediyor. Güzelim fasulye pilakisinin tadı, çay bahçesiyle kır kahvesi karışımı “gazinosu”, Varlık Vergisi ödemek için satılınca yatalak olan Gazaros Efendiyi anımsayınca kaçıveriyor.
Tovmasyan kayıp zamanların tariflerini veriyor. Yedikule, Samatya sahillerinden elinizi atsanız midye tutacağınız içme suyu gibi temiz sulardan söz ediyor. Marmara’dan bol bol çıkıp Yedikule sahilinde balıkçı evlerinin teraslarına kolye gibi asılan uskumru çirozlarından… Tovmasyan’ın midye salması, ailecek gezmeye gider gibi gidilen, tanıdık yalılarının kayıkhanelerinden çocukların gülüşerek topladığı midyelerle yapılıyor. Harcına güzel havaların, temiz denizlerin, iyi komşulukların tadı katılıyor.
Bu yüzden güzel ama biraz buruk bir tadı var Tomasyan’ın yemeklerinin…
