Çengelliiğne
Mıgırdiç Margosyan
28,60 ₺
Etiket Fiyatı: 44,00 ₺
Açıklama
Edebiyatıyla Diyarbakır’daki çokkültürlü yaşama ışık tutan Mıgırdiç Margosyan’ın Evrensel’de yayımlanmış makalelerinden yapılmış bir seçki olan Çengelliiğne, Aras Yayıncılık tarafından okurlara sunuluyor.
Margosyan, 2000’li yıllara girerken Türkiye’nin nabzını tutuyor ve dünyanın seyrini değiştiren önemli olayları mercek altına alıyor. Karanlığın kalbine girmekten asla geri durmayan Margosyan, cesur kalemiyle yaptığı derin tespitlerinde siyasi, toplumsal ve kültürel gelişmelerden dem vuruyor; okurla hasbıhal ederken kıyıda köşede kalmış olgularla haşır neşir oluyor. Bunu yaparken, katı bir öğreticilik benimsemekten her zaman uzak duran usta yazar, sıcacık ve mizahi dilinden ödün vermeden taşı gediğine oturtmayı başarıyor.
Arka Kapak
Orhan Veli’nin “İstanbul’u dinliyorum gözlerim kapalı” dizelerindeki gibi, bu kez ben Diyarbakır “küçe”lerinde, “sokak”larında geziyordum. Siyah saçlı, “kara hübür” gibi simsiyah gözlü, on beş yaşında terk ettiğim çocukluğumu ararken, onu, şimdi bu küçelerde ak saçlı bir “okey!” olarak buluyordum…
Acı, evet, “isot” tabir edilen en acı biber gibi acıydı gerçek… Bu kez sokaklarımızda ne “gâvur”dum, ne “haço!” Ne de Kürtlerin deyimiyle “fıllâ!”
Ah! Keşke! Yine buralarda, bu sokaklarda, bu “örtme” altlarında, bu “zabok”larda, bu “beden kullik”lerinde, Demirciler Çarşısı’nda, Yemenici’lerde, Yoğurt Pazarı’nda, Mardin Kapısı’nda, “Fiskaya”sında hep eskisi gibi bir “gâvur parçası” olabilseydim…
Zaman… O acımasız “zaman”ın elime tutuşturduğu minik teybimle sokaklarımızı gezerken, üç yaşından belki de on üç yaşına kadar, kızlı erkekli Kürt çocuklarının çemberine sıkışmış, kafile halinde yürüyorduk. Onların, adım başı, “Okey good!”, “Good okey!”, “mani!”, “Mark!”, “Dolar!” sözcükleriyle kimi zaman gülerek, kimi zaman burunlarını çekerek bana seslenmeleri, “isot”tan da öte, tuhaf bir burukluğa dönüşüyordu yüreğimde.
Yazar Hakkında
Mıgırdiç Margosyan
23 Aralık 1938’de Diyarbakır’ın ünlü Hançepek Mahallesi’nde (Gâvur Mahallesi) doğdu. Eğitimini Süleyman Nazif İlkokulu, Ziya Gökalp Ortaokulu, daha sonra İstanbul’daki Bezciyan Ortaokulu ve Getronagan Lisesi’nde sürdürdü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi. Karagözyan Yetimhanesi’nde belletmenlik yaptığı gençlik yıllarında şair arkadaşı Varteres Karagözyan’la birlikte Ermenice To (1959) dergisini çıkardı. 1966-1972 yılları arasında Üsküdar Selamsız’daki Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesi’nde müdürlüğün yanı sıra felsefe, psikoloji, Ermeni dili ve edebiyatı öğretmenliği yaptı. Daha sonra öğretmenliği bırakarak ticarete atıldı.
Edebi çalışmalarını aralıksız sürdürdü. Marmara gazetesinde yayımlanan Ermenice öykülerinin bir bölümü Mer Ayt Goğmerı [Bizim Oralar] adıyla kitap haline getirildi (1984; 1994’te Aras tarafından yeniden basıldı) ve bu kitabıyla 1988’de, Ermenice yazan yazarlara verilen Eliz Kavukçuyan Edebiyat Ödülü’nü (Paris-Fransa) aldı. 1993’te, dostları Yetvart ve Payline Tomasyan, Hrant Dink ve kardeşi Ardaşes Margosyan’la birlikte Aras Yayıncılık’ı kurdu. Gâvur Mahallesi (1992, ilk basımı Bebekus’un Kitaplığı’ndan, daha sonrakiler Aras’tan), Söyle Margos Nerelisen? (1995) ve Biletimiz İstanbul’a Kesildi (1998) adlı Türkçe kitaplarını, 1999’da ikinci Ermenice kitabı Dikrisi Aperen [Dicle Kıyılarından] izledi. Gâvur Mahallesi Avesta Yayınları tarafından Li Ba Me, Li Wan Deran [Bizim O Yöreler] adıyla Kürtçe olarak yayımlandı (1999; 2018’de Aras bu kitabın yeni baskısını Taxa Filla adıyla yaptı). Türkçe kaleme aldığı Tespih Taneleri (2006) adlı anı-romanı büyük ilgiyle karşılandı. Yazarın en çok okunan kitabı Gâvur Mahallesi, 2011’de Türkçe, Ermenice ve Kürtçe olarak, üç dil tek ciltte toplanarak basıldı. Son edebi eseri Tanrı’nın Seyir Defteri 2016’da yayımlandı. Gâvur Mahallesi 2017’de Gomidas Enstitüsü (Londra) ve Aras işbirliğiyle İngilizce olarak basıldı. 2018’de, yazarın sekseninci yaşı vesilesiyle eserlerini bir araya getiren Fıllaname özel bir ciltle ve numaralı olarak yayımlandı. Aynı yıl, Yusuf Kenan Beysulen’in yönettiği ve Mıgırdiç Margosyan’ın hayatını anlatan Gâvur Mahallesi belgeseli DVD olarak yayımlandı.
Çeşitli gazetelerde uzun yıllar boyunca köşe yazıları yazan Mıgırdiç Margosyan’ın bu denemelerinden seçkiler ciltler halinde yayımlandı. Evrensel gazetesinde köşesindeki yazıları Kirveme Mektuplar adıyla 2006’da Diyarbakır’da kitaplaştırıldı (Lis tarafından, 2011’da yeni basımı Aras). 1996-1999 yılları arasında Agos gazetesinde yayımlanan makalelerinden yapılan bir seçki olan Zurna 2009’da; yine Evrensel yazılarından derlenen Çengelliiğne (ilk basımı 1999, Belge Yayınları, 2010’da yeni basımı Aras); Yeni Yüzyıl ve Yeni Gündem gazetelerinde yayımlanan makalelerinden derlenen Kürdan 2010’da; Kürt Sorunu etrafındaki yazılarını bir araya getiren Memleket Meselesi 2019’da yayınevimizce kitaplaştırıldı. 2022’de, öyküleri Editions Parantheses (Marsilya) tarafında Fransızcaya Sur les du Tigre başlığıyla çevrildi.
Ermenice taşra edebiyatının Hagop Mıntzuri’den sonra Türkiye’deki son temsilcisi olarak kabul edilen, eserleriyle pek çok insanın ruh dünyasında izler bırakan Mıgırdiç Margosyan, 2 Nisan 2022’de Kadıköy’deki evinde vefat etti. 7 Nisan’da Kumkapı Meryem Ana Kilisesi’nde yapılan dini törenden sonra Şişli Ermeni Mezarlığı’nın aydınlar için ayrılan bölümüne gömüldü.
