Ermenice şiirin özgün ve bereketli ozanı Zahrad (1924-2007), bugüne dek hiç çevrilmemiş eserlerinden oluşan Ferah Tut Yüreğini kitabı ile Türkçede yeniden ses buluyor. Kitabın çevirmeni, Zahrad’ın şiirlerini daha önce üç kez okurlarla buluşturan Ohannes Şaşkal.
İlk eserlerini 1940’lı yıllardan itibaren Ermenice süreli yayınlarda vermeye başlayan ve o tarihten, hayatını kaybettiği 2007’ye dek, yaklaşık 60 yıl yüzlerce şiiriyle edebiyat severlerin kalbinde yer edinen Zahrad, hayat dolu, mizah ve zekâ yüklü şiirleriyle, Ermenice şiirin tarihinde de özel bir yere sahip.
İstanbul’da doğan ve aynı zamanda kentinin de şairi olan Zahrad’ın asıl adı Zareh Yaldızcıyan’dı. İlk kitabı olan ‘Büyük Şehir’ 1960’ta yayımlandıktan sonra ölümüne dek yedi ayrı şiir kitabı daha yayımladı. Dünyanın dört bir yanında yayımlanan antolojilere giren, tam 22 dile çevrilen Zahrad, yenilikçi üslubuyla geniş bir hayran kitlesi edindi. Zahrad, daha önce Türkçede de, Yağ Damlası, Yapracığı Gören Balık ve Işığını Söndürme Sakın kitaplarıyla tanınmış ve sevilmişti.
Ferah Tut Yüreğini ise, Zahrad’ın bugüne dek basılmış kitaplarında çıkan, ancak Türkçe olarak hiç yayımlanmamış şiirlerden bir seçkiyi bir araya getiriyor. Kitapta, şairin, Büyük Şehir, Renkli Kitaplar, İyi Gökyüzü, Yeşil Toprak, Bir Taşla İki Bahar, Bir Elek Su, Ucu Ucuna, Su Duvardan Yukarı, Kabak Tadı adlı eserlerinden örnekler yer alıyor. Hem şiir meraklıları hem de Ermenice edebiyatın bir büyük ustasını yakından tanımak isteyenler için!
BOĞA GÜREŞİ
Arenanın kumu
emecek kanını
ve gururlu – kendinden emin –
içeri girdiğin o yerden
şimdi sürüyerek
cesedini çıkaracaklar senin
Boğa
şair boğa
– boğası arenanın –
Seni yere çalmak için – sanat adına
beklerler orada
hançerle mızrakla –
ferah tut yüreğini – koru yüceliğini –
ve Mayıs’ın on’u – değil mi ki boğa doğumlusun! –
dikil korkusuzca
yığını üstünde şiirlerinin
Gelin hazırım – de –
Gelin
haklayın beni
gücünüz yeterse
Asıl adı Zareh Yaldızcıyan'dır. 10 Mayıs 1924'te İstanbul Nişantaşı'nda doğdu. Üç yaşındayken babasını kaybetti. 1942'de Pangaltı Mıkhitaryan Ermeni Lisesi'nden mezun oldu. Üç yıl devam ettiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki öğrenimini yarıda bıraktı. Ticaretle uğraşmaya başladı. İlk şiiri 1943'te Jamanak gazetesinde yayımlandı. İlk kitabı Medz Kağak (Büyük Şehir) 1960'da yayımlandı. Ermenice şiire yeni bir soluk getiren şair olarak tanındı ve büyük takdir gördü. Sonraki şiir kitapları: Kunavor Sahmanner (Renkli Sınırlar, 1968), Pari Yergink (İyi Gökyüzü, 1971), Gananç Hoğ (Yeşil Toprak, 1976), Meg Karov Yergu Karun (Bir Taşla İki Bahar, 1989), Mağ mı Çur (Bir Elek Su, 1995), Dzayrı Dzayrin (Ucu Ucuna, 2001), Çurı Baden Ver (Su Duvardan Yukarı, 2004). Şiirleri 22 dile çevrildi. Karikatürist Ohan (Ohannes Şaşkal) şiirlerinin bir kısmını Türkçe'ye kazandırdı: Yağ Damlası (İyi Şeyler Yayıncılık, 1993, 2000), Yapracığı Gören Balık (Belge Yayınları, 2002), Işığını Söndürme Sakın (Adam Yayıncılık, 2004), Ferah Tut Yüreğini (Aras Yayıncılık, 2015), Kediler (Aras Yayıncılık, 2017), Bambaşka Bir Bahar (Aras Yayıncılık, 2020). 21 Şubat 2007'de hayatını kaybetti, Şişli Ermeni Mezarlığı aydınlar bölümüne gömüldü.
Taraf Gazetesi Özlem Ertan 26.05.2015
Agos Lora Sarı 08.05.2015