Memleketini Özleyen Yengeç
Yervant Gobelyan
210,60 ₺
Etiket Fiyatı: 280,80 ₺
Açıklama
1948’de yayınlanan bir şiir kitabıyla edebiyat dünyasına merhaba diyen Yervant Gobelyan’ın daha sonra dört öykü kitabı yayınlandı. Memleketini Özleyen Yengeç, tümü Ermenice yayınlanan bu kitaplardan bir seçki. Taksim Meydanı’ndaki Eftalopos Kıraathanesi’nin kokusu sinmiştir bu öykülere. Mazide kalmış bir İstanbul ve unutulmaya yüz tutmuş bir geçmiş, kökleri İzmit Bardizag’a[Bahçeçik] uzanan Rumelihisarlı seksenbeşlik bu delikanlı tarafından adeta yeniden yaratılır. Onun öyküleri İstanbul kentinin alçakgönüllü, onurlu insanlarına dairdir… Okudukça belli belirsiz bir hüzün kaplar yüreğimizi. Stavro, Kir Bodos Yuvanopulos, Abdullah Efendi, Matmazel Annik, Müsü Vartan, Meliha Hanım, Hacı Mıgır hep beraber İstiklal Caddesi’nde yürüyüşe çıkmışlardır… Veya Galata Köprüsü’nden kalkan Adalar vapuruna binmektedirler bir telaş… Ya da Beyazıt’tan o zamanlar Küçük Paris denilen Samatya yönüne giden dolmuşta son koltuğun dolmasını beklemektedirler… O yolcu siz olmak istemez misiniz…?
Arka Kapak
O saatlerde “Tokgöz Bakkal” Kir Bodos Yuvanopulos’un önünden geçerseniz kepenklerin arasından sızan zayıf bir ışık görürsünüz. İçeriden mırıldanır gibi söylenen bir ilahinin nağmeleri gelir kulaklarınıza. Bu ilahiler Rumca ayinlerin besteleri üzerine Türkçe söylenir. Kir Bodos Yuvanopulos bu saatlerde Allah’a memnuniyetlerini sunar. “Göklerdeki Babamız”ı söyler, bazen de bir ayinin tamamını söyler mırıldanarak.
Dükkânın üstündeki odada, genç bir kadın çocuğuna ninni söyler. Çocuk uyumaz, annesi baştan başlar, çocuk ağlar, annesi döver, babası bağırır ve küfreder. Bu, pazarcı Ahmet’in ailesinin gündelik hayatının son perdesidir. Çocuk uyuduğunda onlar da ışığı söndürüp yatacaklardır. Ahmet’in sırtı sebze dolu küfeleri taşımaktan sızlar. Kadın memelerini küçüğün ağzına uzatır. Ama… ekmek ve fasulye ne kadar süt yapar ki…
Yazar Hakkında
Yervant Gobelyan
Yervant Gobelyan, İzmit Bardizag (Bahçecik) kökenli bir Ermeni ailenin dört çocuğundan biridir. 1923’te İstanbul Rumelihisarı’nda doğdu. İlk eğitimini önce semtin Tateosyan Okulu’nda, daha sonra Taksim Esayan Okulu’nda aldı ve 1937’de mezun oldu. Bir daha hiç okula gitmedi. Bakkal çıraklığı, oto tamirciliği, marangozluk, nikelajcılık gibi birçok işte çalıştı. Dayısının kişisel kütüphanesinden yararlanarak kendini sürekli geliştirdi.
İkinci Dünya Savaşı sırasında dört yıl askerlik yaptı. Askerde yeni Ermeni şiirinin öncülerinden Haygazun Kalustyan’la tanıştı. Bir diğer öncü şair Garbis Cancikyan’la daha önce Samatya’da, üyelerinin çoğu Ermeni gençler olan Hilâl Fanfarı’nda (Hilâl Bandosu’nda) tanışmış, dost olmuştu. 1940’larda İstanbul’da ilerici bir akım büyük bir hızla tüm edebiyat çevrelerini etkilemekteydi. Taksim’deki Eptalofos Kahvehanesi ise onların buluşma yeriydi.
Gobelyan’ın şiirlerden oluşan ilk kitabı, Yerani Te... (Keşke…) adıyla yayımlandı (1948) ve sonrasında yazar emniyette sorguya alındı. Ardından Haçik Amiryan’ın Carakayt (Işın) gazetesinden ayrılmak zorunda kaldı. Aynı yıl Hagop Sıvaslıyan’la birlikte Eminönü Çakmakçılar Yokuşu Sümbüllü Han’da Onnig Aktaryan Matbaası’nda Luys (Işık) adlı haftalık gazeteyi çıkarmaya başladı. Bu gazete de parasızlık nedeniyle ancak bir buçuk yıl yayımlandı. Gobelyan’ın ilk öyküsü “Sigaretnerı” (“Sigaralar”) ise 18 Şubat 1949 tarihli Marmara gazetesinde yayımlandı. Gobelyan, o günlerde askerden yeni dönen Rupen Maşoyan ile birlikte, Babıali’de, Reşit Efendi Han’daki Hagop Aprahamyan Matbaası’nda, başyazarlığını kendisinin üstlendiği Tebi Luys (Işığa Doğru) haftalık dergisini çıkardı (1950). Bu dergi de bir buçuk yıl sonra parasızlıktan kapandı.
Gobelyan, o sırada yeni kurulmakta olan Ayk (Şafak) günlük gazetesinden aldığı davetle 1953’te Beyrut’a giderek gazetenin yayın yönetmenliğini üstlendi. Beyrut’taki Ermenice dergilerde öyküleri yer aldı. 1954’te İstanbul’a dönerek Marmara gazetesinde çalıştı, 1957’de tekrar Beyrut’a gitti. Uzun süre Ispürk (Diaspora) haftalık dergisinin ve Sevan Yayınevi’nin yayın kurulunda yer aldı. 1965’te Avrupa’ya gitmek üzere geldiği İstanbul’da kalarak Marmara gazetesinin yazı işlerinde görev aldı. Hagop Sıvaslıyan’ın çıkardığı Baykar (Mücadele) haftalık gazetesinin başyazarlığını üstlendi. Gazeteciliğe devam ederken, 1970’te Gobel Yayınevi’ni kurdu. Portsank (Bela) haftalık mizah dergisini dokuz sayı yayımladı. İzleyen yıllarda iki yıl Jamanak (Zaman) gazetesinde, daha sonra yine Marmara gazetesinde çalıştı.
Gobelyan, yaşamının son on beş yılında haftalık Agos gazetesinde görev yaptı; Ermenice ve Türkçe dillerinde yazı ve araştırmaları yayımlandı. 15 Aralık 2010’da yaşama veda etti ve Balıklı Ermeni Mezarlığına defnedildi.
Eserleri
• Երանի թէ… [Yerani te… (Keşke…)] (İstanbul: Tebi Luys Yayın Dizisi, No. 2, 1948 [Şiir]).
• Խճանկարներ [Khıcanıgarner (Mozaikler)] (İstanbul: Yazarın yayını, 1968 [Öykü]).
• Աշխարհի իններորդ հրաշալիքը [Aşkharhi innerort hıraşalikı (Dünyanın Dokuzuncu Harikası)] (İstanbul: Gobel Yayınevi, 1972 [Öykü]).
• Երազ չունեցող մարդիկ [Yeraz çunetsoğ martig (Hayali Olmayan İnsanlar)] (İstanbul: Rışduni Karakızyan Edebiyat Dizisi, No. 2, 1984 [Öykü]).
• Մենք անունը «հայ ծաղիկ» դրինք [Menk anunı “hay dzağig” Tırink (“Ermeni Çiçek” Dedik Adına)] (İstanbul, Nork Yayınevi, 1991[Öykü]).
• Հողով մկրտուածներ [Hoğov mıgırdıvadzner (Toprakla Vaftiz Olanlar)] (İstanbul: Nork Yayınevi, 1992 [Öykü]).
• Եօթն օրը հեղ մը [Yotn orı heğ mı (Yedi Günde Bir)] (İstanbul: Nork Yayınevi, 1995 [Makaleler]).
• Կեանքի լուսանցքէն [Giyanki lusantsken (Yaşamın Kıyısından)] (İstanbul: Aras Yayıncılık, 1998 [Öykü]).
• Memleketini Özleyen Yengeç (İstanbul: Aras Yayıncılık, 1998 [Öykü]).
Basından
Memleketini Özleyen Yengeç
Küçük Menderes Gazetesi Rahim Gür 05.06.2001
Memleketini Özleyen Yengeç
Sol Dergisi Nihat Ateş 01.10.2000
Yengeçler de Özler
Virgül Dergisi Can Belge 01.03.1999
Gobelyan’dan Sıcacık Öyküler
Agos Gazetesi 13.11.1998
