210,60 ₺
Etiket Fiyatı: 280,80 ₺
Kirkor Ceyhan 1926 Zara doğumlu. Olanaksızlık nedeniyle okulu yarım bırakmanın acısını, Anadolu’nun sözlü tarih ve anlatı geleneğine özgü güçlü belleğiyle çıkaran bir yazar.
“Bu kitapta, Cumhuriyet reformlarının başlangıcına denk düşen 1930’lu yıllarda, bir imparatorluğun tarihinden paylarına düşeni de omuzlarında taşıyarak yaşamaya çalışan sıradan insanların dünyasından kesitler bulacaksınız. Anlatıcı, yer yer yedisi yetmişine karışmış, ilkokul çağındaki bir çocuktur…”
Kitap, seferberliğin belirlediği bir yaşama doğan yazarın çocukluğunda iz bırakan nice olayı bir araya getiriyor. Aktarılanlar yalnızca bireysel anılar değil, bir kuşağı da derinden etkileyen gelişmeler… Seferberlik yıllarında kaybolup, Kızılhaç’ın ve Amerikalı misyonerlerin yıllar sonra Anadolu ve Suriye’den topladıkları çocukların, dünyanın dört bucağına savrulan Zaralı Ermeniler’in yaşlı dul Ermeni kadınlarına gönderdiği ve öğretmen eskisi, yapı ustası Simon’un hatır kıramayıp okuduğu mektuplar, küçük Kirkor’un içine yer eden sahnelerden sadece biri..
Bu mektuplar nerelerden gelmezdi ki… Selanik’ten, Larisa’dan, Atina’dan, Girit, Korfu, Pire’den… Basra, Bağdat, Lazkiye, Şam, Beyrut, Kudüs’ten, İskenderiye’den, Kahire’den, Addis Ababa’dan… Köstence, Bükreş, Varna, Sofya’dan… Venedik, Paris, Lyon, Marsilya’dan… Hele Tiflis, Erivan, Leninagan’dan… New York, Boston, Şikago, Los Angeles, Toronto, Montreal, Vancouver’den… Rio de Janeiro, Santiago, Buenos Aires ve Montevideo’dan…
Mektuplar, seferberlik yıllarında kaybolmuş, o felaket yıllarında Kızılhaç’ın veya Amerikalı misyonerlerin daha sonra Anadolu ve Suriye’den topladıkları çocuklardan, Zara’dan dünya sathına savrulmuş Ermenilerden geliyordu.
29 Ekim 1926 Zara doğumlu. Baba adı Simon, siz deyin Sığı Usta, Ana adı Horik, siz deyin Horik Hatun, Manuşag, Armenuhi ve Azaduhi üç kız kardeşi. Geçimleri, evvelce öğretmen olan babanın sıvacılığı, inşaat ustalığıyla; annenin de zenginlere kilim dokumasıyla...
Ceyhan'ın ilk eğitimi Zara'da: Gazi ve Cumhuriyet ilkokulları. Sonra, Sivas'ta evli olan halasının yanında kalarak sürdürdüğü Sivas Ortaokulu yılları ve halalarının ev komşusu Şımavon adlı Ermeni bir değirmenciden etkilenip materyalist dünya görüşüne meyledişi. Derken, terk-i tahsille Sivas'a veda, Zara'da bila ücret terzi yanında çıraklık...
Kendi deyişiyle, olanaksızlıklar nedeniyle okula devam edememenin acısını, hınçla, bütün dünya realist yazarlarını okuyarak çıkarma uğraşı. Küçük yaştan edebiyata ilgi, kitaplarıyla Sabahattin Ali'yi tanıma...
İkinci Dünya Savaşı'na denk gelen delikanlılık, 1946 Ocağında evlilik, Kasımında Erzurum'a askerlik, 1947'de askerken babalık. 1949'da terhis ve ver elini İstanbul! Ailenin göç konağı Gedikpaşa. Baba Varjabed Simon, Gedikpaşa Surp Hovhannes Ermeni Kilisesi'ne zangoç...
1950'de hapisten çıkıp İstanbul'a gelen Kemal Tahir'le yüz yüze tanışma; böylece Zara'dayken hapiste olduğunu tesadüfen öğrendiği Kemal Tahir'e 1942'de mektup yazarak başlattığı tanışıklığın kesintisiz bir dostluğa dönüşü...
Çarşıkapı'da terzi dükkânı. İki bebe daha. 1965'te ailece Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne göç. On ay sonra gerisin geri dönüş, Beyoğlu'nda terzi dükkânı.
1973'te babasızlık, 1974'te dulluk. 1980'de terk-i meslek, emeklilik ve Fransa'ya, çocuklarının yanına göç. 1982'de yeni bir evlilik, kısa sürede boşanma ve 1988'de Almanya'da üçüncü izdivaç. 1990'da anasızlık. Bonn'da ikamet, sık sık İstanbul'u ziyaret.
Anadolu'nun sözlü ve anlatı geleneğine özgü güçlü bir hafıza, Zara ve çevresi için önemli monografik tanıklıklar...
1999 yılının eylülünde Bonn'da yaşama veda...
Yağmur Dergisi Meryem Dilekçi 02.09.2008
Birgün Gazetesi Ümit Bayazoğlu 16.06.2007
Küçük Menderes Gazetesi Rahim Gür 27.03.2001
Bakış Dergisi Doğan Akhanlı 04.10.1999
Bugün Gazetesi Adnan Satıcı 02.02.1997
Demokrasi Gazetesi Hüseyin Şimşek 26.01.1997
Agos Gazetesi Karin Karakaşlı 03.01.1997