Aras Yayıncılık, yayınladığı kitaplarla Ermeni edebiyatına bir pencere açmaya devam ediyor. Yayınevi bugünlerde “Özgürlük İki Adım Ötede Değil” başlığıyla şair Aram Pehlivanyan’ın şiirleri ve yaşamından kesitlerden oluşan derleme bir kitap çıkardı.
Kitap, A. Şavarş mahlasıyla yazan Aram Pehlivanyan’ın 1949’da basılan “Kağaki Jığhorin Meç” (Kentin Gürültüsünde) adlı Ermenice şiir kitabından gazeteci-yazar Rupen Maşoyan tarafından yapılan çevirilerden oluşuyor. “Özgürlük İki Adım Ötede Değil” derlemesinde ayrıca şairin daha sonraki yıllarda yazdığı, çoğu yayımlanmamış olan
Türkçe ve Ermenice şiirlerinin bir bölümü ile şairin Ahmet Saydan adıyla bilinen siyasi kimliğine tanıklık eden yakın arkadaşlarının görüşlerine de yer verilmiş.
Aram Pehlivanyan 1917’de Üsküdar’da doğdu. Nersesyan-Yermonyan ve Getronagan’dan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Şiir yazmaya lise yıllarında başladı. Sınıf arkadaşı S. K. Zanku ile iki sayı Ermenice “Aşğhadank” (Emek) edebiyat dergisini çıkardı. Üniversite yıllarında siyasi faaliyetlere katılmaya başladı. 1941’de tutuklandı, on beş ay hapis yattıktan sonra 1943’te serbest bırakıldı. Avedis Aliksanyan ve S. K. Zanku ile birlikte sonradan günlüğe dönecek olan Ermenice “Nor Or” (Yeni Gün) adlı haftalık gazeteyi çıkaran Pehlivanyan, gazete kapatılınca bir kez daha tutuklandı ve 3 yıl hapse mahkûm edildi. 1949’da Ermenice şiirlerinden oluşan kitabı, “Kağaki Jığhorin Meç” (Kentin Gürültüsünde) yayımlandı. S. K. Zanku ile birlikte “Gırung” (Turna) aylık sanat edebiyat dergisini çıkarırken er olarak Erzurum’a tertip edilince 1950’de İstanbul’u gizlice terk etti. Suriye ve Fransa’nın ardından 1955’de Doğu Almanya’da Leipzig’e yerleşti. 1962’de Christa Fleischer ile evlenen Pehlivanyan’ın tek çocuğu Meline 1964’te dünyaya geldi. “Bizim Radyo”da redaktörlük ve Türkiye Komünist Partisi’nde. politbüro üyeliği yapan Pehlivanyan 1979’da kansere yenik düştü ve Leipzig’te toprağa verildi.
Pehlivanyan Türkiye Ermeni şiirinde serbest vezin yolunu açarak özü, biçimin önüne taşıdı. Umudu, yalnızlığı, mücadeleyi yansıttı. İçindeki hırslı ruhu “Yaz sabahlan kadar diri/ toprağın özsuyu kadar kadir, ebedi/ bir umut gibi kanat lı/ ızdırap kadar kan kokulu,/ belleğimin surlarında/ gururlu bir bayrak tırmanıyor dalga dalga” dizeleriyle dile getirdi. Şimdi şair Aram Pehlivanyan’ı tanımak için bir fırsat var. “Özgürlük İki Adım Ötede Değil” şairin dünyasına giden kapıyı tüm okurlar için aralıyor.
