Deveciyan’ın ‘Dev’ Eseri

Deveciyan’ın ‘Dev’ Eseri
Agos Gazetesi
03.03.2006

Karekin Deveciyan’ın ünlü eseri “Balık ve Balıkçılık”, Aras Yayıncık” tarafından Türkçe’ye kazandırıldı. Bugüne kadar yayımlanan balık ve balıkçılıkla ilgili kitapların hemen hemen tümüne başvuru kaynağı olan Deveciyan’ın bu geniş kapsamlı çalışması, halen Türkiye’de balıkçılık konusunda yazılmış en önemli eserlerin başında geliyor. Çevirisini Sosi Dolanoğlu’nun gerçekleştirdiği eserin 446 sayfalık Osmanlıca ilk baskısı, “Balık ve Balıkçılık” adı altında Rumi 1331 (Miladi 1915) tarihinde Düyun-u Umumiye Yönetimi tarafından gerçekleştirildi. Yayınlandıktan on sene sonra, pek çok balığın Latince isimleriyle muhtelif ilaveler yapılan kitabın “Peche et Pecherie en Turquie” başlığı altında Fransızca çevirisi yayımlandı.

 

“Balık ve Balıkçılık”ın Türkçe baskısı için Fransızca kitap esas alınsa da, Deveciyan’ın daha önce çıkan Arap harfli yapıtı da çeviri yapılırken kaynak olarak değerlendirildi.

 

Avlanma Teknikleri

İstanbul Balıkhanesi eski merkez müdürlerinden Karekin Deveciyan’ın dev eserinde balık ve balıkçılık en ince detayına kadar inceleniyor. Türkiye’deki deniz ve tatlı su balıklarıyla deniz canlıları, ev aletleriyle volileri, dalyanları ve avlanma tekniklerini içeren kitapta konular ayrıntılı bilgilerle sunuluyor okurlara. Karekin Deveciyan, balık tutulacak bölgeleri, sınırları, süreleri ve her mevsime görene cins balık yakalandığını vurgularken, süre gelen av gelenekleri konusuna da değiniyor. İstanbul sularında 42 dalyan adı veriyor ve yalnız Boğaziçi’nde eskiden var olan temaüllere dayanarak 59 voli yerinin mevkiini tespit ediyor.

 

Kitabın son bölümünde ise, Türkiye sınırları dâhilinde avlanan bütün tuzlu ve tatlı su balıklarının cins, fiyat ve miktarını yıldan yıla gösteren 15 yıllık bir cetvel, cetvelde yer alan su ürünlerinin 4 yıllık av miktarıyla fiyat ve değerlerini aylık olarak gösteren tablo, Türkiye sahillerinde yakalanan av mahsullerinin yakalandıkları yer, cins, miktar ve değerini gösteren bir şema ve Türkiye’deki göllerde yaşayan canlıların cinsleriyle bunlardan her yıl avlananların miktar ve değerini gösteren bir tablo yer alıyor.

 

Balığın Bereketi

Kitabın önsözünde son halife Abdülmecidin Deveciyan’a gönderdiği takdir mektubuna yer veren Erol Üyepazarcı, 103 yaşında yaşama veda eden Karekin Deveciyan’ın kitabını başyapıt olarak nitelendiriyor ve şöyle sesleniyor okura: “Merhum Karekin Deveciyan’ın bu ilginç ve ayrıntılı eserini ilgiyle okuyacağınızı umuyoruz. Bir taraftan Türkiye denizlerindeki ve tatlı sularındaki balıklar hakkında bilimsel verileri incelerken, bir taratan da balık yemekleri hakkında bilgi sahibi olacak, bir yandan özellikle İstanbul denizlerinde yüz yıl önceki balık çeşitliliği ve bereketini öğreneceksiniz; bir yandan da çevirmeniniz gibi, Arnavutköy’de zıpkınla tonbalığı avlandığına şaşırıp kalacaksınız.”

 

Bilimsel ve ekonomik veriler içeren, gelenek ve göreneklerin anlatımıyla aynı zamanda folklorik bir çalışma da olan bu önemli yapıtın, geçmişte olduğu gibi kuşkusuz günümüzde de bilim çevrelerinden büyük ilgi görmesi bekleniyor.

Sitemize giriş yaparak kişisel verileriniz, site kullanımınızı analiz etmek, sosyal medya özellikleri ve reklamları kişiselleştirmek amacıyla çerezler aracılığıyla işlenmektedir. Detaylı bilgi için Çerez Politikası Metni’ni okuyabilirsiniz. Anladım butonuna tıklayarak açık rıza beyanında bulunmuş olursunuz.