Bakü Komünü 1917-1918
Ronald Grigor Suny
315,00 ₺
Etiket Fiyatı: 420,00 ₺
Açıklama
100. yılını tamamlamış olan Ekim Devrimi üzerine yeni çalışmalar, Devrim’in bir merkezden başlayarak çevreye yayıldığı şeklindeki geleneksel algıyı önemli ölçüde kırmış bulunuyor. Ronald Grigor Suny’nin 1972 tarihli Bakü Komünü kitabı bu açıdan öncü bir eser olarak kabul ediliyor. Suny, Bakü Komünü’nde yalnızca çevreden bir bakışla Sovyet Devrimi’nin bütünlüğüne katkıda bulunmakla kalmamış, aynı zamanda devrim tarihi içinde son derece özgün bir deneyim olan Bakü Komünü’nü gölgeden aydınlığa çıkarmıştır. Emek tarihi genellikle büyük merkezlerle ilgilidir. Suny, Bakü’nün bütün çelişkileri ve işçi hareketinin kendine has özellikleriyle birlikte işçi hareketi için nasıl önemli bir merkez haline dönüştüğünü gösteriyor. Rus, Müslüman, Ermeni gibi farklı etnik gruplardan emekçilerin bir arada yaşadığı kozmopolit bir petrol ve işçi kenti olan Bakü’de Bolşevik önder Isdepan Şahumyan’ın önderliğinde, Paris Komünü’nden esinlenerek ilan edilen Komün’ün başardıkları ve karşılaştığı sorunlar, toplumsal hareketler açısından çıkarılabilecek pek çok kıssaya zemin oluşturuyor. Siyasal tarihte nadir rastlanan bu demokratik ve barışçıl geçişi Suny en ince ayrıntılarıyla resmetmekte. Bakü Komünü, aynı zamanda, Kafkasya’nın kavgalı iki halkı –Ermeniler ve Azerbaycanlılar– arasındaki gerilimlerin tarihsel arkaplanına dikkat çekmesi açısından da ilgiyle okunuyor.
Arka Kapak
Şehirdeki istikrarsız siyasal denge ve şehir dışındaki düşman köylü sınıfı dikkate alınınca Sovnarkom’un giriştiği askeri harekat ancak hata olarak değerlendirilebilir. Bolşevikler dört aylık dönem içinde sosyalist ekonomi kurmak istediler ve şehirde ve taşrada kendi tabanlarını güçlendirmeden savaşa giriştiler. Şahumyan’ın karşılaştığı diğer zorluklar, askeri girişimin başarısızlığından kaynaklanıyordu. İşçilerin memnuniyetsizliği, yiyecek seviyesi açlık derecesine kadar düşünce arttı. Düzenli Türk birlikleri Azeri ulusçularla Kızıl Ordu’ya karşı birleşince şehir halkını felç eden bir korku sardı ve bu korkuyla İngilizlerin uzattığı halata tutundular. Bolşevikler sovyete İngilizlerin İran’daki küçük kuvvetleriyle Bakü’ye yeterli yardımda bulunamayacağını söylerken haklıydılar, fakat Temmuz ortasında durum o hale gelmişti ki, artık işçiler ve sovyetteki temsilcileri merkezi Rusya’dan gelecek yardımı bekleyebilecek sabrı gösteremiyorlardı.
Marx’ın tavsiyesi, 1871 Paris’i için ne kadar yerinde olmuşsa da Bakü Komünü’nün felaketi oldu. Bolşevikler burjuvazinin ekonomik gücünü kırmayı ve devlet iktidarını ellerine geçirmeyi becerdiler. Ama “Versailles”a karşı savaş kaybedildi ve bu savaşta işçiler morallerini yitirdiler. Ve onların kopuşu yalnız Bolşeviklerin yenilgisini değil, bütün sosyalistlerin ve şehrin kendisinin yenilgisini getirdi. Nihai zafer ulusçularındı.
Yazar Hakkında
Ronald Grigor Suny
Michigan, Chicago ve daha pek çok saygın üniversitede tarih dersleri verdi. Ünlü Ermeni kompozitör ve etnomüzikolog Krikor Mirzayan (Mirzoev) Süni’nin torunudur. Uzmanlığını Sovyetler Birliği’nde Rus olmayan halklar üzerine yapmış olan Suny, The Baku Commune, 1917−1918: Class and Nationality in the Russian Revolution ve The Making of the Georgian Nation gibi daha pek çok kitap yazdı. Transcaucasia, Nationalism and Social Change ve The Russian Revolution and Bolshevik Victorygibi kitapların editörlüğünü yapan Suny, Stalin’in gençliği ve Sovyetler sonrası Rusya üzerine kitap çalışmalarını sürdürüyor. Suny’nin 1993 yılında basılan ve modern Ermeni kimliği ve milliyetinin inşasını incelediği Looking Toward Ararat: Armenia in Modern History kitabı, 2015 yılında Aras Yayıncılık tarafından Modern Tarihte Ermenistan: Ararat’a Bakmak adıyla yayımlandı. Ermeni Soykırımı üzerine son yıllarda yayımlanan en önemli çalışmalardan biri olan They Can Live in the Desert but Nowhere Else adlı kitabı (2015) ise yayınevimizce 2016’da, Ancak Çölde Yaşayabilirler başlığıyla çevrildi. Suny, ABD’de, Michigan eyaletinde bulunan Ann Arbor kentinde yaşamaktadır.
