Հայերէն

Թորոս Թորանեանի ծննդեան ութսունամեակին առթիւ ծրագրուած հատորը ընտրանի մըն է հեղինակին 1975-2002ին լոյս տեսած գործերէն: Մեծ մասամբ իրական կեանքէ առնուած 27 պատմուածքներ ամփոփուած են հինգ գլուխներու ներքեւ՝ Կոտրած հայելիին ընդմէջէն, Բարեւ հայրիկ, Բոլորն ալ մարդեր են, Կեանքի կեռմաններով եւ Մանրապատումներ: Յաւելուածի բաժնին մէջ տրուած է Թորանեանի ինքնակենսագրականը, ինչպէս նաեւ իր գրական, հրատարակչական, խմբագրական թարգմանական բեղուն գործունէութեան մատենագիտութիւնը: ԹԹԽՄՈՐը Թորանեանի ՝՝Արաս՛՛…

Այս գիրքը ձօն մըն է «Ժամանակ»ի 100-ամեակին, իր իսկ ծոցէն հասած մամուլի սպասաւորի մը գրչի արտադրութեամբ: Հատորը կ’ընդգրկէ Գօչունեանէ 100 քրոնիկ՝ ընտրուած թերթի հաւաքածոներէն (1986-1992):

Գիրքը կ՚ամփոփէ վաստակաշատ ուսուցիչ, նորոգ հանգուցեալ Վահան Աճէմեանի յուշերը։ Աճէմեան 1922-ին ծնած է Պոլիս, որպէս զաւակը սեբաստացի համանուն ընտանիքի։ Իր ուսումը Ներսէսեան-Երմոնեան, Էսաեան եւ Կեդրոնական վարժարաններուն մէջ ստանալէ ետք, աւարտած է Ստանպուլի համալսարանի բնագիտութեան-տարրաբանութեան բաժանմունքը։ 1956-էն սկսեալ որպէս ուսուցիչ պաշտօնավարած է ստանպուլահայ վարժարաններէն ներս, անմոռանալի դառնալով յատկապէս Ս. Խաչ Դպրեվանքի տարեգրութեան մէջ, որ իրեն համար վերածուած էր օճախի մը, ինչպէս…

Այս յուշամատեանը կը պատմէ դաշնակահար Վալանթին Մազլումի կեանքն ու գործունէութիւնը, կու տայ իր յուշերն ու գրութիւնները, նուագահանդէսներուն ու աշակերտական ունկնդրութիւններուն արձագանգները, իր մասին գնահատագիրեր, սրտի խօսքեր, ինչպէս նաեւ լուսանկարներ ու յայտագիրի պատճէններ: Նախաբանը գրի առած է Մազլումի առաջին սաներէն Անայիս Անդրէասեան-Եալտըզճեան։ Ան կը նշէ, թէ հաւաքական գործակցութեամբ պատրաստուած հատորը իրականացումն է Վալանթին Մազլումի փափաքին, որ էր կողքի մը…

Հատորին մէջ ամփոփուած են ուսուցիչ Արփիար Տէր Մարգարեանի պատմուածքները: Ան կը բաղկանայ երեք մասերէ՝ «Արձագանգ», «Անցորդը» եւ հրատարակչատան կողմէ կցուած յաւելուածի բաժինը:

Հեղինակը ընթերցողին կը հրամցնէ «մեծ մասով խոնարհ մարդոց, ուսուցչական եւ ուսանողական կեանքէն առնուած իրական եւ վաւերական պատկերներ», որոնք ներսէն դիտողի մը կողմէ բացուած պատուհաններ են՝ դէպի պոլսահայ կրթական կեանքն ու իրականութիւնը:

Ու Ես Կ'երթամ հատորը կը բովանդակէ Շաւարշ Քահանայ Պալըմեանի ստորագրութեամբ 1964-1970ի միջեւ Մարմարա օրաթերթի մէջ համանուն խորագրին ներքեւ լոյս տեսած 57 գրութիւններ, որոնք մեծամասնութեամբ արդիւնքն են քահանայական պաշտօնով դէպի գաւառ՝ յատկապէս դէպի հարաւային եւ արեւելեան նահանգներ կատարած իր ճամբորդութիւններուն: Այս գրութիւնները կարեւոր են  որովհետեւ կը ներկայացնեն այսօր ալ աւելի նօսրացած ու նոյնիսկ ամայացած «հայ Անատոլու»ի քառասուն տարի առաջուան հարազատ մէկ…