Aşiq û Maşûq Ermenice Kaynaklardan Kürt-Ermeni Aşk Masalları
Derleyen: Sarkis Seropyan
225,00 ₺
Etiket Fiyatı: 300,00 ₺
Açıklama
Bu kitapta bir araya getirilen masalların ortak noktaları, imkânsız aşkların yanı sıra, Anadolu, Mezopotamya ve o her şeyiyle özel Dersim coğrafyasının sesine ses katmaları, Ermeni ve Kürt halklarının yaşayışlarını ortaya koymaları. Masalları bir araya getiren Sarkis Seropyan’ın çevirisi ve Zeynep Özatalay’ın birbirinden güzel çizgileriyle ışıl ışıl parıldayan Aşiq û Maşûq, hem ölümsüz aşkları, hem de hep birlikte var ettiğimiz ortak kültürün ölümsüzlüğünü anlatıyor.
Seçkideki ilk iki masal olan ‘Siyamanto ve Xıçezare’ ile ‘Lur da Lur’, ilk anlatanından son kaydedenine kadar uzun bir yol kat etmiş Kürt halk söylenceleri.
Ermeni köy edebiyatının usta kalemi, din adamı Karekin Srvantzdyants yöre yöre gezerken, Kürt halkının sevilen aşk hikâyesi ‘Siyamanto ve Xıçezare’yi de yazılı edebiyatın parçası kıldı. Vrtanes Papazyan ise iyi bilinen bir Kürt aşk masalını Ermenice anlatarak, yazıda ölümsüzleştirdi. Coğrafi paydaşlığın etnik kimlik kaynaklı önyargılara galebe çalışına bir kanıt olsa gerek bu emek. Zira paylaşılan toprağın hatrı büyük ve soylu kızla çobanın umutsuz aşkı evrensel…
Son masal olan Kral Lusig ve Sedev Hovig de bir soylu ile çobanın aşkının hikâyesi. Ancak pek de alışık olmadığımız biçimde, bu kez çoban olan bir kadın. Üstelik masalın başında hiç güzeller güzeli de değil. Aksine ucube bir yaratık gibi tarif edilmiş. Sedev’in güzelleşmeye başlama hikâyesi, ana babasının kızlarını olduğu haliyle kabul etmelerine koşut olarak ilerliyor ve çobanlık meziyetleri güzelliğinden çok daha kıymetli sayılıyor.
Dahası, gerek Kral Lusig gerekse Sedev Hovig neredeyse başa baş sayılabilecek bir kendini keşif sürecinden geçiyorlar. Dolayısıyla, bu sıra dışı masalda, biri kadın diğeri erkek olmak üzere iki Odiseus ve iki farklı yolculuk var.
Derleyen Hakkında
Sarkis Seropyan
Sivaslı bir ailenin ilk çocuğu olarak 1935’te İstanbul’da doğdu. İki yaşında öksüz kaldı. Dolapdere’deki Arti Gırtaran’daki ilkokul ve Esayan Okulu’ndaki ortaokul yıllarının ardından ailesinin geçimini sağlamak için çalışma hayatına atılarak soğutmacı ustası oldu. Yıllar boyu yoğun Ermenice ve Türkçe okumalarla kendi kendini yetiştirdi. 1967’de öğretmen Manuşak Seropyan’la evlendi; Vağarşak ve Garine adında iki çocuk, Arno ve Anna Rosa adında iki torun sahibi oldu.
Ermeni toplumunun yayın organlarından Jamanak (Zaman) ve Marmara gazeteleriyle Kulis ve Surp Pırgiç dergilerinde gezi ve araştırma yazıları düzenli olarak yayımlandı. Anadolu’da kalmış ve kimliklerini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya olan Ermenilerin İstanbul’da yeni bir hayat kurmalarına yardımcı olmak amacıyla oluşturulan Kağtaganats Hantznajoğov’da (Göçmenler Komisyonu) görev yaptı. 1996 yılında temelleri atılan Türkçe-Ermenice haftalık Agos gazetesinin kurucularından biri oldu. O tarihten ölene kadar gazetenin Ermenice sayfalar editörü olarak çalıştı. Cangülüm Anahit ve Kazben - Ermeni Tanrıları Konuşuyor başlıklı mitoloji kitabı 2003’te Belge Yayınları’ndan çıktı. Ermenice çocuk sitesi pokrig.org için, ‘Arasbelagodz’ (Efsane Sevdalısı) adıyla, efsanelerden söz ettiği videolar hazırladı.
Anadolu, Kafkasya ve Mezopotamya coğrafyasına ve bu toprakların tarihsel birikimine vurgun olan Sarkis Seropyan, ömrünün sonuna kadar Anadolu’nun çeşitli yörelerinde Ermeni kültürel mirasını ortaya çıkarma amaçlı geziler yaptı; yurtiçi ve yurtdışından gruplara gönüllü mihmandarlıkta bulundu ve bu yolculuklara dair izlenimlerini gazetesi Agos’ta yayımladı. Gazetenin ilk yıllarından başlayarak, özellikle 2007’de Hrant Dink’in öldürülmesinin ardından Ermenilerle ilgili akla gelebilecek her türden soru ve sorun için başlıca başvuru kaynağı oldu. Sahneden sinemaya, akademiden yayıncılığa akla gelebilecek her mecrada kendisinden destek isteyenlere yardım etti. Kısa bir hastalık döneminin ardından 28 Mart 2015’te hayatını kaybetti, Feriköy Surp Vartanants Kilisesi’ndeki cenaze merasiminin ardından Şişli Ermeni Mezarlığı’ndaki aile kabristanına gömüldü.
Çevirileri: Levon Haçikyan, Hemşin Gizemi, İstanbul: Belge, 1996; Hamasdeğ, Güvercinim Harput’ta Kaldı, İstanbul: Aras, 1997; Keğam Kerovpyan, Mitolojik Ermeni Tarihi, İstanbul: Aras, 2000; Artak Movsisyan, Aratta Kutsal Yasalar Ülkesi M. Ö. 28-22. Yüzyıllar, İstanbul: Belge, 2001; Rafael İşhanyan, Ermenilerin Tarihi: Başlangıcından II. Yüzyıla Kadar, İstanbul: Belge, 2006.
Basından
Bir Belgesel Masal: Aşiq û Maşûq
Artful Living Nazlı Berivan Ak 09.05.2017
Yaşasın masalların kardeşliği!
Gazete Duvar Emek Erez 27.04.2017
Kürt-Ermeni aşk masallarının izinde: Aşiq û Maşûq
CNN Türk Serdar Korucu 22.04.2017
