Sürgün İsyan Ateşinden Geçen Mutkili Bir Ermeni Aile
Ferman Toroslar
Stokta Yok
Açıklama
Sürgün, 1930’lu yıllarda Doğu Anadolu’ya düzenlenen askeri harekâtlar çerçevesinde yerlerinden edilen Bitlisli Toroslar ailesinin hikâyesini konu alıyor. Akrabalarının çoğunluğu öldürülen aile, bölgede yaşayan yüzbinlerce insan gibi, İskân Kanunu çerçevesinde Batı illerine sürgün edilir. Uzun yıllar boyunca zor şartlar altında yaşamak zorunda bırakılan Toroslar ailesi her fırsatta atalarının topraklarına dönmenin bir yolunu arasalar da sürgün fermanı yazılmıştır bir kere…
Ailenin büyük oğlu Ferman Toroslar’ın ve annesi Kayane’nin sürgün yıllarına dair anılarını ve aile albümünden fotoğrafları içeren kitap 1930’lu yıllarda doğu bölgelerinde yaşanan trajik insan hikâyelerine çarpıcı bir tanıklık niteliğinde.
Arka Kapak
Ferman Toroslar’ın ana yurdu olan, bugünkü Batman iline bağlı Sason ilçesi ile baba yurdu Bitlis’in Mutki ilçesi 1925-38 arasında Doğu illerine düzenlenen askeri harekâtların gerçekleştiği bölgelerdendi ve ilgili nufusun Batı illerine zorunlu iskânını içeren 1934 tarihli İskân Kanunu’na tabi tutulmuştu. O coğrafyayı paylaşanlarla birlikte Ferman’ın ailesi de ateşin içinden geçecek, Çorum’un bir köyünde yaşamak zorunda kalacaktı.
Bu kitap, Ferman ve ailesinin sürgünlük yıllarının ve sonrasında yurt belleyecekleri bir toprağa ve hayata tutunma mücadelesinin öyküsü…
“Babamın üç ismi oldu. Ermenice Ğazar, Kürtçe Xazo, Türkçe Hasan. Kardeşlerimin de öyle. Aznif’e Hazna dedik; Harutyun’a ise Bayram; Maryam’la Nuritza’ya, Meryem ve Nuriye. Benimse bahtıma Ferman düşmüş, devletin isyana çıkardığı ferman… Dağlarda çekilen onca ıstırap, sürgünler, yoksulluk… Ferman bizim kaderimizi çizmiş. O yüzden, kardeşlerim İstanbul’da isimlerini değiştirirken, ben öylece bıraktım: Adım Ferman, soyadım Toroslar…”
Yazar Hakkında
Ferman Toroslar
1936'da Bitlis'in Mutki ilçesine bağlı Kerho köyünde doğdu. 1938'de, İskân Kanunu kapsamında ailesiyle birlikte Çorum'un Osmancık kazası, Kızıltepe köyüne sürgün edildi. Aile bu zorunlu yer değiştirmeyle birlikte uzun yıllar çetin şartlar altında sürgün hayatı yaşadı ve sonunda Siirt Kurtalan'a yerleştirildi. 1954 yılında çalışmak üzere İstanbul'a yollanan Ferman Toroslar 1957'de evlendi ve Diyarbakır'a yerleşti. Bütün aile İstanbul'a göç ettiklerinde yıl 1959'du. Çobanlıktan ameleliğe, işportacılıktan esnaflığa farklı işlerle hayata tutunmaya çalışan Ferman Toroslar'ın en büyük kaygısı "gâvurluk"la başa çıkarak haksızlıklara karşı mücadele etmek oldu.
