Hagop Mıntzuri’nin Ermenice Armıdan adlı kitabının yayınevimizden çıkan Armıdan Fırat’ın Öte Yanı adlı çevirisinin devamı niteliğindeki Atina, Tuzun Var Mı? yazarın 23 öyküsünü içeriyor. Mıntzuri, eserinde Erzincan yöresini, köyü Armıdan’ı ve çevresini, Türkleri, Kürtleri, Rumları, Lazları, Kızılbaşları, Ermenileri, kısacası yöre insanını, gelenekleri, âdetleriyle olduğu gibi sunuyor. Bunu yaparken de Anadolu’ya özgü anlatı geleneğiyle harmanladığı yeni bir üslup yaratıyor.
Atina, Tuzun Var Mı? köy evinin tüm işlerinin üstesinden gelmeye çalışırken bir yandan da büyüklerinin yanında konuşmayıp “gelinlik tutan” yeni evli kadınların kendilerini en çok ne zaman özgür hissedebildiklerinin sırrını veriyor okuyucusuna.
Hayatı adeta bir roman olan Mıntzuri, ölümünün üzerinden çeyrek asır geçmesine rağmen, okuyucusuna yepyeni tatlar vaat ediyor hâlâ.
Asıl adı Hagop Demirciyan'dır. 16 Ekim 1886'da Erzincan'ın Küçük Armıdan Köyü'nde doğdu. Öğrenimine köyünün ilkokulunda başladı.1897'de İstanbul'a geldi ve aile büyüklerinin işlettiği fırında çıraklık yaptı. Öğrenimine Ortaköy'deki özel Fransız okulunda devam etti. Orada bir yıl öğrenim gördükten sonra Galata'daki Getronagan Ermeni Okulu'nda iki yıl okuyup mezun oldu. Ortaöğrenimini Robert Kolej'de sürdürdü. 1905'te Kolej'in freshmen sınıfından sonra okuldan ayrıldı. 1906'da ilk kez bir öyküsü Hars u Gesur (Gelin ve Kaynana) Ermenice Masis dergisinde yayımlandı. 1907'de köyüne döndü. Öğretmenlik yapmaya başladı. Aynı yıl evlendi ve dört çocuğu oldu. 1914'te bademcik ameliyatı olmak için İstanbul'a geldi. Birinci Dünya Savaşı başladığı için köyüne geri dönemedi. 1915'te Armıdan'dan tehcir edilen dedesi, annesi, karısı ve dört çocuğundan bir daha hiç haber alamadı. Üsküdar'da fırıncılık yaparken savaş nedeniyle ekmekçi asker olarak askere alındı. Ömür boyu İstanbul'da kaldı. Tekrar evlendi iki kızı, bir oğlu oldu. Yemcilik, kömürcülük, fırıncılık, kâtiplik gibi çeşitli işler yaptı. Edebiyatla ilgisini hiç kesmedi, ne bulduysa okudu ve sürekli yazdı. Ermenice dergi ve gazetelerde öyküleri yayımlandı. 1978'de İstanbul'da hayatını kaybetti ve Şişli Ermeni Mezarlığı'na gömüldü.
Başlıca eserleri
Yergrort Amusnutyun [İkinci Evlilik] (1931)
Gabuyd Luys [Mavi Işık] (1958)
Armıdan [Armudan] (1966)
Grung Usdi Gu Kas [Turna Nereden Gelirsin?] (1974)
Değer Ur Yes Yeğer Yem [Yaşamış Olduğum Yerler] (1984)
İstanbul Anıları (Tarih Vakfı Yurt Yayınları) (1993) [Değer Ur Yes Yeğer Yem'in Türkçe çevirisi]
Aras Yayıncılık'tan çıkan kitapları
Armıdan Fırat'ın Öte Yanı
Atina Tuzun Var Mı?
Kapandı Kirve Kapıları
Küğı Gabri İm Mecıs
Turna Nereden Gelirsin?
Bakış Gazetesi Vecdi Erbay 19.03.2000
Milliyet Gazetesi Gül Dirican 07.03.2000
Yeni Binyıl Gazetesi 25.02.2000
Agos Gazetesi 18.02.2000