Saroyan’ın yazar kimliğini, kişiliğini, sanatçı ruhunu ve görüşlerini yansıtan, doğumunun 100. yıldönümüne adanmış bir kaynak kitap…
Yazarın son yıllarında kaleme aldığı “Bitlis” oyununun yanı sıra bu derlemede Ara Güler, Aziz Gökdemir, Bedros Zobyan, Dickran Kouymjian, Fikret Otyam, Garig Basmadjian ve Stephen D. Calonne’un yazıları yer alıyor.
Saroyan’ın 1964’te yapmış olduğu Anadolu ve Bitlis gezisinin izleri, ona eşlik eden Cumhuriyet gazetesi yazarı, fotoğraf sanatçısı Fikret Otyam ile Marmara gazetesi editörü Bedros Zobyan’ın kalemlerinden aktarılıyor.
Şair Garig Basmadjian’la yaptığı uzun söyleşi, onun hayata, fikirlerine ve sanatına yönelik ipuçları sağlıyor. Kouymjian’ın, Calonne’un ve Saroyan dizisi editörümüz Aziz Gökdemir’in akademik analizleri ile ölümünün ardından fotoğraf sanatçısı Ara Güler ve yakın dostu, Saroyan uzmanı Kouymjian’ın veda yazıları Saroyan’ın özgünlüğüne tanıklık eden seçkinin diğer yazıları. Kitabın sonunda yer alan fotoğraf albümü de derlemeyi zenginleştiren bir başka unsur.
Dünyaca ünlü öykü, oyun ve roman yazarı William Saroyan’ın, ailesinin 1905’te ayrılmak zorunda kaldığı Bitlis’le ilişkisi, bir aidiyet arayışından çok daha ötesini, bir halkın, belki de yerinden yurdundan kopartılan tüm insanların hikâyesini anlatır…
Saroyan’ın yazar kimliğini, kendine özgü kişiliğini, sanatçı ruhunu ve dünya görüşünü yansıtan, doğumunun 100. yıldönümüne adanmış bu kaynak kitapta, farklı kalemler birbirinden bir hayli farklı Saroyan portreleri çiziyor.
Tıpkı Saroyan’ın eserleri gibi, kimi yazıları iyimser ve coşkulu, diğerleri daha tereddütlü ve kurcalayıcı olan bu yazılar yumağı, yazarın yaşantısını, iç dünyasını, yaşama sevincini, özlemlerini, kişiliğinin aydınlık ve karanlık yanlarını anlamaya çalışan bir tür kılavuz sayılabilir.
Yazarın son yıllarında kaleme aldığı “Bitlis” oyununun yanı sıra bu derlemede Ara Güler, Aziz Gökdemir, Dickran Kouymjian, Bedros Zobyan, Fikret Otyam, Garig Basmadjian ve Stephen D. Calonne’un yazıları yer alıyor.
Saroyan’ın 1964’te yapmış olduğu Anadolu ve Bitlis gezisinin izleri, ona eşlik eden gazeteci Fikret Otyam ile Marmara gazetesi editörü Bedros Zobyan’ın kalemlerinden aktarılıyor. Şair Garig Basmadjian’ın Saroyan’la yaptığı uzun söyleşi ise onun hayata ve sanata bakışına yönelik ipuçları sağlıyor.
Saroyan’ın yazarlığını mercek altına alan makalelerin yanı sıra, ölümünün ardından fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in ve yakın dostu Dickran Kouymjian’ın kaleme aldığı veda yazıları, çok sayıda fotoğrafla birlikte, Saroyan’ın dünyasının özgünlüğüne tanıklık ediyor.
Bitlis'ten Amerika'ya göç etmiş Ermeni bir ailenin, orada doğan ilk ferdi olarak 31 Ağustos 1908'de Kaliforniya eyaletinin Fresno kasabasında dünyaya geldi. Bir Presbiteryen rahibi olan babası, Saroyan üç yaşındayken ölünce, annesi Saroyan'ı ve üç kardeşini yetimhaneye vermek zorunda kaldı. Yetimhanede geçirilen beş yıldan sonra çocuklar annelerine kavuşarak Fresno'da bir araya geldiler. Resmi eğitimle bir türlü yıldızı barışmayan Saroyan on beş yaşında okulu terk etti. Çeşitli işlerde çalıştı. Asıl hedefi yazar olmaktı. Bunun için bir yandan da öyküler yazmayı sürdürüyordu. İlk öyküsü Story dergisinde 1933 yılında yayımlandı. 1934 yılında ise Randon House yayınevi tarafından The Daring Young Man on the Flying Trapeze and Other Stories isimli kitabı yayımlandı ve o yılın en çok satan öykü kitabı oldu. Bundan sonra artık hep yazdı. Yazmaktan ve gezmekten başka bir iş yapmadı. İçki ve kumar alışkanlığı yüzünden inişli çıkışlı bir grafik gösterse de elli seneyi aşan başarılı ve üretken bir kariyer ortaya koydu. 1939 yılında The Time of Your Life oyunuyla Pulitzer Ödülü'nü kazandı, ödülü reddetti. Saroyan hayatı boyunca altmışı aşkın kitap -öykü, oyun ve roman yazdı. Düzyazıda kendine özgü bir tarz yarattı. Akıcı, konuşur gibi, coşku dolu bu tarz kendi adıyla "Saroyanesque" olarak anılır oldu. Kendisinin de söylediği gibi, Saroyan, öykülerinde tek bir şeyi anlatır: insanı. Yazarken içten ve yalındır. Onun eserlerinde süslü tabirler, söz oyunları aramak boşunadır. Öykünün bütünü ve konu esastır. William Saroyan, klasik tabirle hızlı bir hayat yaşadı, dünyayı ve bu arada ata yurdu Bitlis'i gezdi, evlendi, boşandı, sonra aynı kadınla tekrar evlendi, sonra yine boşandı. 1981 yılında doğduğu yerde öldüğü zaman adı amerikan edebiyatının en iyi kısa öykü yazarları arasına çoktan yazılmıştı bile. Köklerine ve atalarının kültürüne bağlılığıyla, Saroyan, daha 1935'te Avrupa gezisinin bir durağı olarak Sovyet Ermenistanı'nı ziyaret eder. Üçüncü ve 1978'deki son ziyaretinde, yetmişinci yaş gününü de dostlarıyla birlikte orada kutlar. Vasiyeti üzerine, naaşının bir bölümü Ermenistan'a götürülerek Erivan'daki ünlüler panteonuna gömülür.
Birgün Kitap Eki Volkan Alıcı 02.07.2011
heselm.com 10.02.2009
serdarsabri.com Ümit Bayazoğlu 04.02.2009
Milliyet Gazetesi Karin Karakaşlı 13.01.2009
Virgül Dergisi Behçet Çelik 01.01.2009
Evrensel Gazetesi Uğur Halil Karakullukçu 31.12.2008
Dünya Gazetesi Feridun Andaç 29.12.2008
suryaniler.com Özlem Ertan 29.12.2008
Cumhuriyet Gazetesi Adnan Binyazar 21.12.2008
Milliyet Gazetesi Miraç Zeynep Özkartal 21.12.2008
Star Gazetesi Alin Taşçıyan 20.12.2008
Hürriyet Gazetesi İhsan Yılmaz 19.12.2008
Radikal Gazetesi Karin Karakaşlı 04.12.2008
Express Dergisi Ararat Şekeryan 01.12.2008
Agos Gazetesi Oral Çalışlar 28.11.2008
Agos Kitap / Kirk Bülent Kale 01.11.2008
Agos Kitap / Kirk Yeliz Kızılarslan 01.11.2008
Taraf Gazetesi Markar Esayan 20.10.2008
gelawej.net 01.01.2006